Szczelina odbytu.

Szczelina odbytu ( łac. fissura ani, ang. anal fissure) jest podłużnym owrzodzeniem ( pęknięciem, rozerwaniem) , w pierwotnej formie najczęściej płytkim, w obszarze wrażliwej anodermy.
Szczelina odbytu obok choroby hemoroidalnej jest najczęstszą chorobą z jaką zgłaszają się pacjenci do proktologa. W naszym kraju pacjenci ze szczeliną odbytu stanowią 6-15% chorych proktologicznych. Schorzenie ma prawdopodobnie wieloczynnikową genezę. Za główną przyczynę wielu autorów postuluje mechaniczne uszkodzenie ( pęknięcie) błony śluzowej kanału odbytu przez fragmenty stolca ( zaparcia, biegunki).

Objawy

W odróżnieniu do innych chorób proktologicznych, szczelina odbytu ma swoją typową symptomatologię. W szczelinie ostrej na pierwszy plan wysuwa się ból pojawiający się wraz z defekacją. Nasilenie bólu może być różne – od silnego do ledwo wyczuwalnego. Ból utrzymuje się do kilku godzin po oddanym stolcu. Wraz z przejściem w szczelinę przewlekłą, ból łagodniej w swojej intensywności. Często z pojawieniem się bólu, pacjenci zauważają ślady krwi na stolcu lub papierze toaletowym. W badaniu obserwuje się zwiększone napięcie mięśni zwieraczy, a przez to całego odbytu. Wraz z przechodzeniem w szczelinę przewlekłą, zwiększa się tendencja do sączenia wydzieliny z odbytu, która ostatecznie często wywołuje podrażnienie skóry i dermatozę okołoodbytniczą ( świąd, pieczenie, zmiany skórne).

Leczenie

Celem leczenia szczeliny odbytu jest zmniejszenie napięcia zwieracza wewnętrznego odbytu, prowadzące do poprawy ukrwienia anodermy i wygojenia się ubytku błony śluzowej. W pierwszej kolejności, w przypadku szczelin ostrych, stosuje się leczenie zachowawcze.
Leczenie zachowawcze powinno być co najmniej trzykierunkowe, aby jak najskuteczniej przerwać sekwencję elementów błędnego koła chorobowego. Z reguły obejmuje ono:

1. zmniejszenie bólu
2. uregulowanie wypróżnień ( dieta i preparaty bogate w błonnik, zmiękczenie stolca)
3. obniżenie napięcia zwieracza wewnętrznego odbytu ( farmakologicznie – leki, mechanicznie- rozszerzacze analne)

Kolejnym preparatem stosowanym w leczeniu szczeliny odbytu jest toksyna botulinowa A. Podaje się ją w jednym wstrzyknięciu pomiędzy zwieracz wewnętrzny i zewnętrzny lub wprost do zwieracza wewnętrznego.
W razie braku poprawy i utrzymywaniu się szczeliny i zawsze po uzgodnieniu z pacjentem i wyjaśnieniu możliwości ewentualnych powikłań, należy rozważyć leczenie operacyjne. Tutaj, po rozważeniu wszystkich dodatkowych okoliczności ( dotychczasowe leczenie, warunki anatomiczne, wiek, kontynencja pacjenta, inne choroby i zabiegi w okolicy uro-genitalnej) mamy do dyspozycji wycięcie szczeliny wg. Gabriela lub sfinkterotomię boczną otwartą ( wg. Parks`a) lub zamkniętą ( wg. Notaras`a). Inne metody nie uzyskują aktualnie powszechnej akceptacji ( na temat szczeliny odbytu czytaj więcej na http://flebonet.pl/szczelina-odbytu/)